Uzun bir mühlet bekledikten sonra bebeğini kucağına alan yeni anneler, doğum sonrasında farklı duygusal tecrübeler yaşayarak bir değişim sürecine girebilirler. Bu duygusal değişimler, artan sorumluluk hissi, anne rolünün getirdiği yük, bebeğin sıhhatine duyulan telaş, eski fizikî görünümü hasrete üzere sebeplerden kaynaklanabilir.
Bu nedenler, anneleri ağır duygusal karışıklıklara ve hatta depresif hislere sürükleyebilir. Postpartum periyodu olarak isimlendirilen bu zorluklar, gebelik ve doğum süreçlerinin bir modülüdür; lakin bu süreçle başa çıkmayı öğrenmek epeyce kıymetlidir.
Postpartum Sendromunun Tanımı
Doğum sonrasında annelerin duygusal dalgalanmalar yaşaması hayli yaygın bir durumdur. Memnunluk, heyecan, bebeğin bakımına yönelik telaşlar, endişe, doğum sonrası gerilim, eski yaşama hasret üzere hisler, farklı hallerde her bayanı etkileyerek depresyon gibisi hislere yol açabilir. Bu durum, postpartum sendromu olarak isimlendirilir.
Doğumdan birkaç hafta sonra, annelerin kendilerini yetersiz hissettiği, ümitsizlik yaşadığı, ağlama krizleri geçirdiği, ani ruh hali değişiklikleri yaşadığı, uykusuzluk yahut çok ahenge hali, iştah değişiklikleri, kilo kaybı yahut yararı, öfke denetimi zorlukları, yakın ilgilerden uzaklaşma, bebeğe bağ kurma zahmetleri, yorgunluk ve güç eksikliği üzere belirtiler gösteren bir duruma postpartum depresyonu denir. Bu durum, önemli bir depresyon çeşididir ve doğum yapmış bayanların yaklaşık %10-15’inde görülür.
Postpartum Sendromunun Belirtileri
Postpartum depresyonu (PPD), sıklıkla lohusalık hüznü ile karıştırılabilir. Lakin PPD, daha geç başlayabilir ve daha uzun sürebilir, tıpkı vakitte belirtiler daha ağır olabilir. Bu nedenle lohusalık depresyonu belirtilerini yanlışsız bir halde ayırt etmek değerlidir. Süratlice tedaviye başlamak, bu belirtileri hafifletmek için kıymetlidir.
PPD’nin belirtileri şunlar olabilir:
- Depresif ruh hali
- Kendini yetersiz hissetme
- Umutsuzluk
- Şiddetli ağlama nöbetleri
- Ani ve ağır ruh hali değişiklikleri
- Uykusuzluk yahut çok ahenge isteği
- İştah kaybı yahut çok yeme
- Ani kilo kaybı yahut kilo alımı
- Öfke denetimi zorlukları
- Aşırı sinirlilik
- Sosyal etraftan ve sevdiklerden uzaklaşma
- Bebekle bağ kurmakta zahmet çekme
- Sürekli yorgunluk ve bitkinlik
- Kaygı, tasa ve panik ataklar
- Odaklanma ve konsantrasyon eksikliği
- Unutkanlık
- Enerji düşüklüğü
- Suçluluk hissi
- İntihar düşünceleri
Eğer anneler bu belirtilerden birkaçını yaşıyor ve günlük fonksiyonlarını sürdürmekte zorlanıyorlarsa, doğum sonrası depresyon belirtileri gösteriyor olabilirler.
Postpartum Sendromunun Nedenleri Yeni anneler, postpartum sendromunun nedenlerini merak edebilirler. Bu durum çoklukla tek bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmaz. Kültürel, ekonomik, ruhsal ve biyolojik faktörlerin hepsi, depresyonun gelişiminde tesirli rol oynar.
Postpartum’un nedenleri şunlar olabilir:
- Beklenmedik gebelik
- İstenmeyen gebelik
- Hormonal değişiklikler (özellikle östrojen ve progesteron seviyelerindeki dalgalanmalar)
- Riskli bir gebelik deneyimi
- Artan sorumluluk hissi
- Tiroid hormonundaki dalgalanmalar
- Çevresel baskı
- Eş yahut aile dayanağının eksikliği
- Kendi fizikî görünümlerini olumsuz değerlendirme
- Bebeğe ağırlaşma sonucu şahsî gereksinimlerin ihmal edilmesi
- Kişisel vakit eksikliği
- Kimlik bunalımı
- Uykusuzluk
- Yalnızlık ve çaresizlik hissi
Postpartum Depresyonunun Tedavisi
Lohusalık depresyonunun tedavisine süratlice başlamak kıymetlidir. Belirtiler ne kadar erken fark edilirse ve sorun ne kadar çabuk kabul edilirse, tedaviye başlama mümkünlüğü o kadar yüksektir. Aksi takdirde bu durum aylar hatta bir yıl kadar sürebilir. Tedavi edilmeyen postpartum depresyonu, vakitle daha önemli ruhsal meselelere yol açabilir.
Tedavi, ferdî ihtiyaçlara bağlı olarak farklılık gösterir. Antidepresan ilaçlar ve psikoterapi (konuşma terapisi) tedavi yaklaşımları ortasında yer alır. Birtakım durumlarda, her iki formül de bir ortada kullanılabilir. Hekim tavsiyelerine nazaran uygulanacak prosedürler, tedavi sürecini destekleyebilir.
