Üsküdar Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Etraf Ahlakı Platformu, 5 Haziran 2025 Dünya Etraf Günü kapsamında, toplumsal farkındalığı artırmak ve çevresel sorumluluğu güçlendirmek maksadıyla özel bir bilgi belgesi hazırladı. Bu yılki Dünya Etraf Günü’nün ana temasının “Plastik Kirliliğini Sona Erdirmek” olduğu hatırlatılan belgede, etraf şuurunun yanı sıra ahlaki ve teolojik sorumluluklara da dikkat çekiliyor.
Üsküdar Üniversitesi Etraf Ahlakı Platformu Lideri Prof. Dr. İbrahim Özdemir öncülüğünde hazırlanan kapsamlı belgede; plastik israfı, çevreci “yeşil cami” örnekleri, geri dönüşümün ehemmiyeti, etraf siyasetleri ve bilhassa İslam dünyasında giderek artan bir sorun olan plastik atık ithalatı üzere başlıklar derinlemesine inceleniyor.
Plastik kirliliği global bir tehdit
Dosyada, dünya genelinde plastik kullanımının azaltılmasının hedeflendiği vurgulanarak, yılda yaklaşık 11 milyon ton plastik atığın su ekosistemlerine karıştığı ve mikroplastiklerin tarım topraklarında biriktiği belirtiliyor. Plastik kirliliğinin yıllık toplumsal ve çevresel maliyetinin ise 300 ila 600 milyar dolar ortasında olduğu kestirim ediliyor.
Müslüman ülkelerde plastik sorunu
Müslüman ülkelerdeki plastik kullanımının artışı, geri dönüşüm altyapısının eksikliği ve etraf şuurunun düşüklüğünün öne çıkan problemler ortasında sıralandığı belgede, Türkiye, Endonezya, Pakistan üzere ülkelerde bilhassa ırmak ve deniz kirliliğinin büyük bir tehdit oluşturduğuna dikkat çekiliyor. TÜBİTAK datalarına nazaran Türkiye’de Sakarya, Gediz, Ergene ve Menderes ırmaklarında kirlilik oranının yüksek düzeyde olduğu belirtiliyor.
Tek kullanımlık plastiklere yasal sınırlamalar getirilmeli!
Dosyada, İslam’ın etrafa dair öğretilerine de geniş yer veriliyor: İsrafın (aşırı ve gereksiz tüketim) haram olduğu, Kur’an’da etrafa ziyan vermenin “fesad” (bozgunculuk) olarak tanımlandığı ve Peygamber Efendimizin sade hayat stili ile tabiata hürmetinin örnek alınması gerektiği vurgulanıyor. Tahlil teklifleri ortasında ise mescitlerde Cuma hutbelerinde etraf şuurunun işlenmesi, İslami vakıflar ve sivil toplum kuruluşlarının geri dönüşüm projeleri geliştirmesi, eğitim ve medya kampanyalarıyla şuurun artırılması ve tek kullanımlık plastiklere yasal sınırlamalar getirilmesi yer alıyor.
Plastik atık ithalatı
Çin’in 2018’de plastik atık ithalatını yasaklamasının akabinde, birçok Batılı ülkenin plastik atıklarını Türkiye, Malezya ve Endonezya üzere Müslüman ülkelere yönlendirdiği belirtilen belgede, yılda üretilen 370 milyon ton plastik atığın yalnızca %9’unun geri dönüştürülebildiği gerçeği gözler önüne seriliyor. Türkiye’nin, Almanya ve İngiltere üzere ülkelerden geri dönüşüm ismi altında plastik ithal eden en önemli ülkeler ortasında yer aldığı ve uzmanlara nazaran bu durumun çevresel bir zafiyet ve etik bir sorun teşkil ettiği tabir ediliyor.
Dosyada, Türkiye, Malezya ve Endonezya özelinde plastik atık ithalatının ve geri dönüşüm kapasitelerinin yetersizliğinin yol açtığı problemler ayrıntılı datalarla sunuluyor. Greenpeace’in araştırmasına nazaran Türkiye’ye ithal edilen atıkların Seyhan Irmağı ve Akdeniz etrafına yasa dışı formda bırakıldığı, 2021’de her gün 241 TIR dolusu plastik atığın Avrupa’dan Türkiye’ye girdiği bilgisi paylaşılıyor. Benzeri biçimde Malezya ve Endonezya’da da geri dönüştürülemeyen atıkların tabiata denetimsizce bırakıldığı ve bu durumun yasa dışı ticaret, politik zafiyetler ve rüşvet sistemiyle daha da kötüleştiği vurgulanıyor. Tahlil olarak plastik ithalatına karşı daha tesirli kontroller, sivil toplum kuruluşlarının çevrecilik faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve İslami etraf ahlakının gündeme taşınması öneriliyor.
“Mizan: Dünya ile Bir Sözleşme” kamuoyunun erişimine açılıyor
Üsküdar Üniversitesi, 5 Haziran 2025 Dünya Etraf Günü kapsamında manalı bir adım atıyor.
Katkı sağlayıcıları ortasında yer aldığı “Mizan: Dünya ile Bir Sözleşme” isimli memleketler arası etraf evrakını, dijital formatta ve fiyatsız olarak kamuoyunun erişimine açıyor.
Birleşmiş Milletler Etraf Programı (UNEP) öncülüğünde hazırlanan ve İslam’ın etraf ahlakına dair prensiplerini günümüz ekolojik krizleriyle buluşturan güçlü bir metin olan eser, sırf Müslümanlar için değil, tabiatla ahenk içinde yaşamak isteyen herkes için bir rehber niteliğinde.
Üsküdar Üniversitesi, yapıtı PDF formatında fiyatsız olarak erişime sunuyor. İsteyenler kitaba https://uuyayinlari.com/mizan-dunya-ile-bir-sozlesme linkinden ulaşabiliyor.
“Sıfır Plastik” hedefi
Üsküdar Üniversitesi, “Sıfır Plastik” amacı doğrultusunda üç yıl evvel tek kullanımlık plastik bardak kullanımını sonlandırarak “Yeşil Üniversite” vizyonunda değerli bir adım attı.
“Yeşil Camii Projesi” başlatıldı
Üniversite birebir vakitte İslam Toplumu Ulusal Görüş (IGMG) ile birlikte cami merkezli bir toplumsal dönüşümü hedefleyen “Yeşil Camii Projesi” ni başlattı. Prof. Dr. İbrahim Özdemir’in öncülüğünde yürütülen proje, mescitlerin yalnızca ibadet değil, birebir vakitte etraf şuurunun yayıldığı eğitim ve dayanışma merkezleri haline gelmesini amaçlıyor ve karbon nötr ömür rehberleri ile cami binalarının güç verimliliğinin artırılmasını hedefliyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
