Foreks – Borsa İstanbul’da bir bilanço dönemi daha tamamlandı. Satışlardaki düşüş sonlu olsa da karlılıklarda gerileme görüldü.
Borsa İstanbul’da 2025 yılı birinci çeyrek bilanço dönemi geride kalırken, mali tablolarda genel olarak zayıf bir görünüm dikkat çekiyor. XUTUM endeksinde bilanço açıklayan 514 şirketin yüzde 51’i yani 263 şirket kâr açıklarken, geri kalan şirketler ziyan bildirdi. XU100’de ziyan açıklayanların oranı yüzde 30, XU030’da ise yüzde 31 düzeyinde. Enflasyon muhasebesi, kur tesiri ve EUR/USD paritesi, talep zayıflığı ve yüksek finansman sarfiyatları karlılıklarda bu düşüşün temel nedenlerini oluşturuyor.
Bu devirde müspet ayrışmayı başaran dalların başında Bankacılık ve Sigorta geliyor. Bu iki kesim, enflasyon muhasebesinden muaf olmalarının yanında yüksek faiz ortamında marjlarını koruyabildi. Bankalar bilhassa net faiz marjındaki düzgünleşme, TÜFE’ye endeksli tahvillerden gelen getiriler ve güçlü komite gelirleriyle dikkat çekerken; sigorta şirketleri prim üretimi ve teknik kârlılıkta başarılı bir devir geçirdi. Besin dalında fiyatlama gücü yüksek olan ve maliyetlerini yeterli yöneten şirketler, görece daha dirençli performans gösterdi. Savunma Sanayi hem güçlü sipariş akışı hem de kamu takviyeli projeler sayesinde müspet ayrışan bölümlerden biri oldu.
FAVÖK (Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr) açısından en fazla artış sağlayan birinci üç dal:
• Taahhüt (%63)
• Gıda Perakende (%42)
• Savunma Sanayi (%31)
Net kâr bazında ise;
• GYO (%96)
• Yemek Hizmetleri (%63)
• Savunma Sanayi (%56)
Bunun yanı sıra otomotiv tedarikçileri, dokumacılık ve demir-çelik üzere emtia odaklı bölümlerde sert kârlılık düşüşleri görüldü. En fazla gerileme yaşayan bölümler şöyle:
FAVÖK düşüşünde:
• Yapı Gereçleri (%73)
• BT Yazılım (%61)
• Kimya ve Otomotiv (%52)
Net kâr düşüşünde:
• Enerji ve Elektrik (%93)
• Kimya (%90)
• Otomotiv (%70)
Sektör bazlı kar/zarar açıklayan BİST 100 şirket sayılarına baktığımızda ise:
Bu göstergeleri ve ikinci çeyreğe dair mümkün yansımalarını yorumlayan Gedik Yatırım (IS:GEDIK) Araştırma Yöneticisi Ali Akkoyunlu, “İlk çeyrekte banka ve sigorta şirketleri yüksek enflasyonun fırsat yarattığı ender dallardı. Bankacılık tarafında ikinci çeyrekte TCMB’nin faiz indirimi beklentilerini ötelemesi, enflasyonun baz tesiriyle düşmeye başlaması ve kredi büyümesinin sınırlanması üzere nedenlerle birinci çeyreğe nazaran marj baskısı oluşabilir. Sigorta şirketlerinde ise enflasyonist ortam prim gelirlerini desteklemeye devam etse de poliçe maliyetlerinin artması ve kişisel müşterilerin fiyat hassaslığı nedeniyle fiyatlama riski oluşabilir. Öte yandan, finansal varlıklardan sağlanan yatırım gelirleri bu çeyrek devirde de güçlü kalabilir. Tekrar de bankacılık ve sigortacılık bölümleri ikinci çeyrekte bilhassa sanayi paylarına kıyasla görece daha dirençli kalmaya devam edecek üzere görünüyor” diye bilgi verdi.
İlk çeyrek sonuçlarına bakarak en berbat senaryonun geride kaldığını söylemek için şimdi erken olduğunu vurgulayan Akkoyunlu, “Birçok göstergede taban düzeylere yaklaşıldığı söylenebilir. Bilhassa sanayi ve inşaat tarafında marj baskısının devam etmesi mümkün, fakat havacılık, petrol ve turizm üzere kesimlerde sezonsallığın tesiriyle olumlu ayrışma görebiliriz. Telekom dalı de defansif yapısıyla öne çıkabilir. Şirket bazlı ayrışmaların artacağı ve ‘hisse seçiminin’ daha kritik olduğu bir periyot başladı diye düşünüyoruz. Özetleyecek olursak, ikinci çeyrek bilanço döneminde geniş tabanlı bir toparlanma beklemek güç olsa da birtakım kesimler -özellikle mevsimsel yahut kur dayanaklı gelir yapısına sahip olanlar- müspet ayrışabilir” dedi.
Enflasyonda yavaşlamanın da başladığını aktaran Ali Akkoyunlu, “Henüz fiyatlama gücünü toparlamaya yetecek kadar itimat ortamı oluşmuş değil. Şayet sıkı para siyaseti sonuç verir ve yıl sonunda ya da 2026 başında faiz indirimleri başlayabilirse, yatırım ve tüketim iştahı toparlanabilir. Ayrıyeten baz tesiri üçüncü çeyrekten itibaren kimi dallarda daha net müspet katkı sunabilir. Kalıcı toparlanma için 2025 sonu – 2026 başı daha uygun bir vakit dilimi üzere görünüyor” diyerek önümüzdeki periyoda ayna tuttu.
