Foreks – İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan: “Ticaretten teknolojiye her alanda sertleşen global rekabette Türkiye endüstrisinin ayakta kalabilmesi dayanıklılığını artırmasına bağlı. Kamudaki paydaşlarımızın da takviyesiyle gerçek bölümümüzle geleceğe hazır olmak için kronikleşmiş yapısal sıkıntılarımıza bütüncül tahliller aramalıyız.”
Bahçıvan: “İSO 500 araştırmasının 2024 datalarında son birkaç yıldan farklı olarak üretim maliyetlerinde ve faaliyet masraflarında artışların satışlara oranla çok daha yüksek olduğunu gözlemledik. Sıkı para siyasetleri nedeniyle finansman masraflarındaki yükseliş de karlılığı düzgünce eritmiş durumda. Bilhassa daha küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarımızın yer aldığı İSO İkinci 500’de, artan faiz oranlarına karşın, özkaynak yetersizliği nedeniyle dış kaynak gereksinimi sürmüş ve mali borç stoku artmaya devam etmiş. Karlılığın böylesine aşındığı bir ortamda firmalarımızın finansal dayanıklılığının zayıfladığını görüyoruz.”
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisinin temmuz ayı olağan toplantısı “Küresel Rekabette İlerleme için Enflasyon ve Maliyet Krizine Karşı Türkiye Endüstrisinin Dayanıklılığının Artırılması” ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonunda gerçekleştirildi. İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan’ın açılış konuşmasını yaptığı toplantıda İSO Meclisi Üyeleri de görüşleri ile gündeme katkı sundu.
İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan, ticaretten teknolojiye her alanda global rekabetin sertleştiğine, Türkiye endüstrisinin ayakta kalabilmesinin ise dayanıklılığını artırmasına bağlı olduğuna dikkat çekerek “Öncelikle kendi ekonomimizin ve üretim yapımızın durumunu bütüncül bir yaklaşımla ele alarak, güçlü taraflarımızı pekiştirmeye, gelişime açık alanlarda stratejik adımlar atmaya ve elimizdeki kaynakları en verimli halde değerlendirmeye odaklanmalıyız. Kamudaki paydaşlarımızın da takviyesiyle gerçek bölümümüzü bu güçlü devirden en düşük hasarla ve hatta kazanımlarla çıkarmayı hedeflerken bir yandan da geleceğe hazır olmak için kronikleşmiş yapısal problemlerimize bütüncül tahliller aramalıyız” dedi.
Finansman şartları, yatırım iştahını sınırlamaya devam ediyor
Bahçıvan, yüksek enflasyona paralel olarak süratle artan üretim maliyetlerinin bilhassa son 3-4 yılda Türkiye sanayi açısından gitgide ağırlaşan bir yük haline geldiğini belirterek “Pandemi sonrası global tedarik darboğazları, Ukrayna’daki savaş nedeniyle yaşanan güç krizi ve bölgemizde yükselen jeopolitik tansiyonların her ne kadar kıymetli olsa da ülkemizde yaşanan maliyet krizini açıklamaya kâfi değil. Vaktinde bu kürsüden yaptığımız tüm ikazlara karşın, kendi içinde dengeli ve sürdürülebilir olmayan siyasetlerde ısrar etmenin sonucu, enflasyonda 10-15 yılın bin bir zahmetle elde edilen kazanımlarını 1-2 yıl içinde kaybetmek oldu. Maliye siyasetlerinde ahengin gecikmesi, iç talebin beklenenden yavaş soğuması, beklentilerdeki katılık, fiyatlama davranışlarının kısa müddette düzelmemesi, kamunun keskin fiyat ayarlamaları ve son aylardaki siyasi belirsizlikler, bu sürecin istek ettiğimizden uzun sürmesinde tesirli oldu. Öte yandan, endüstriciler olarak bu sürecin en zorlayıcı tesirlerini bir mühlet daha yaşamaya devam edeceğimiz anlaşılıyor. Sanayi üretiminden İSO İmalat PMI datalarına, istihdam sayılarından inanç endekslerine kadar çabucak her göstergede ivme kaybı sinyalleri mevcut. Yüksek belirsizliklerin yanı sıra sıkı finansman şartları, gerçek dalımızın yatırım iştahını sınırlamaya devam ediyor” dedi.
Reel dalın uygun maliyetli finansmana erişimi elzem
Konuşmasında İSO 500 araştırmasının 2024 datalarının özel bir yanını da vurgulayan Bahçıvan, “2024’te son birkaç yıldan farklı olarak üretim maliyetlerinde ve faaliyet sarfiyatlarında artışların satışlara oranla çok daha yüksek olduğunu gözlemledik. Sıkı para siyasetleri nedeniyle finansman masraflarındaki yükseliş de karlılığı düzgünce eritmiş durumda. Bilhassa daha küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarımızın yer aldığı İSO İkinci 500’de, artan faiz oranlarına karşın, özkaynak yetersizliği nedeniyle dış kaynak gereksinimi sürmüş ve mali borç stoku artmaya devam etmiş. Kârlılığın böylesine aşındığı bir ortamda firmalarımızın finansal dayanıklılığının zayıfladığını görüyoruz. Bu elbette firmalarımızın tek başına altından kalkabileceği bir iş değil. Sermaye piyasalarının açık, faal ve şeffaf işleyişi için gerekli düzenlemelerin tamamlanması ve global piyasalardan fon akışının güçlenmesine yönelik her türlü önlem, gerçek dalımızın daha uygun maliyetli, sürdürülebilir finansmana erişimi açısından elzemdir” dedi.
Emek ağır bölümleri gözden çıkarma lüksümüz yok
Konuşmasında dış ticaret fazlası vererek ülkemize döviz kazandıran, yüz binlerce şahsa istihdam sağlayan emek ağır kesimleri gözden çıkarma lüksümüzün olmadığını ve sıkıntı devrin atlatılması için bu kesimlere daha fazla dayanak gerektiğini de belirten Bahçıvan, şunları söyledi: “Öte yandan, kişi başına ulusal gelirin 15 bin dolara ulaştığı bir iktisatta ücret-maaş, döviz kuru, finansman üzere temel maliyet kalemlerine bel bağlayarak rekabet gücünü sürdürmek artık gerçekçi olmaktan çıktı. Türkiye’nin bir yandan kurulu üretim kapasitesinde yüksek katma bedelli dalların hissesini artırırken, başka yandan da halihazırda güçlü olduğu dallarda gözünü daha fazla kaliteye, markalaşmaya, özgün dizayna ve yenilikçiliğe dikmesi gerekiyor. İmalat bölümünün maliyet bazlı rekabetçilikten, katma paha odaklı rekabetçiliğe geçişinde, eser odaklı iş modelleri yerine müşteri odaklı iş modellerine odaklanılması kıymetli bir rol oynayacak. Üretimle ilgili hizmetlerin giderek olgunlaşması da ticaret savaşlarında daha fazla rekabet avantajı yaratmanın yeni yolları ortasında yer alıyor. Bahsettiğimiz bütün bu dönüşümü gerçekleştirmemizin önünde en büyük manilerden biri, hiç kuşkusuz endüstrimizin giderek ağırlaşan “yetenek açığı” sorunu. Bu sorunun tahlili için, son periyotta mesleksel eğitimi önceliklendirmeye yönelik atılan adımların yaygınlaşması, işgücü piyasasında esnekliğin artırılması, gelirler siyasetinin bölgesel farklılıkları gözetecek halde inşa edilmesi üzere konular kritik değer taşıyor.”
