En büyük mimarlardan biri olan Mimar Sinan’ın kafatası kaybedildiği üzere pek çok yapıtı de harap edildi.
9 Nisan Mimar Sinan’ı Anma ve Mimarlar günü hasebiyle dünya tarihinin en büyük mimarlarından biri olan Mimar Sinan, tekrar hatırlandı. 400’den fazla şaheser inşa eden usta mimar, elbet ki Osmanlı’nın yetiştirdiği en nitelikli ustalardan biri.
Bu vesileyle Mimar Sinan’a ve yapıtlarına yapılan haksızlıkları yazısına taşıyan Türkiye Gazetesi’nden Murat Öztekin, ibret alınacak vefasızlık örneklerini sıraladı.
DÜNYA ÇAPINDA USTA MİMAR: KOCA SİNAN
Uzun yıllar boyunca Osmanlı ordusunda subaylık yapan Koca Sinan, 50 yaşından sonra eser inşa etmeye başladı. Buna karşın mimaride geliştirdiği eşsiz üslup ve matematiksel dehası dünya çapında dikkat çekiyor.
Usta mimar, “Acem ve Arap diyarlarını baştan başa gezdim. Gördüğüm her binadan, harabeden ibretle dersler aldım” diyerek anlatıyor kendine has üslubunu.
KAFATASI MEZARINDAN ÇIKARILDI VE KAYBOLDU
Irkçı telaffuzların devlet ideolojisi haline geldiği 1930’lu yıllarda Mimar Sinan da, vefatının üzerinden asırlar geçmesine karşın, büyük bir vefasızlığa maruz kaldı.
Türklük tartışmaları bağlamında kafatası mezarından çıkarılarak ölçüme gönderildi. 1935 yılında Süleymaniye’deki türbesinden kazılarak çıkarılan Sinan’ın kafatası, Türklük ölçümü için Ankara’ya götürüldü ve ortadan kayboldu. Bir daha da bulunamadı.
O periyotta, 1936’da modernleştirme çalışmaları için İstanbul’a davet edilen ve 14 sene Türkiye’de misyon yapan Fransız Mimar Henri Prost‘un yıkıcı planlarının Mimar Sinan’ın mirasına ziyan verdiği düşünüldü. Fakat gerçek, tam bir muamma olarak kaldı.
MİMAR SİNAN’IN MİRASI HARAP EDİLDİ
-
Hürrem Sultan tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Bahçekapı Haseki Hamamı erkekler kısmı, çalışır halde olmasına karşın 1930’lu yıllarda dönemim Vakıflar Yönetimi tarafından yıktırıldı.
-
Rüstem Paşa Mescidi ve Simkeş Mescidi, Vatan Caddesi’nin inşasında ortadan kaldırıldı.
-
Bulgaristan’ın Sofya kentinde 1528’de inşa ettiği İmaret Kara Camii 1903 yılında kiliseye çevrildi.
-
Mekke’de Yasal ismine inşa ettiği Süleymaniye Medreseleri, tavaf alanını genişletme mazeretiyle yıktırıldı.
-
Medine’deki Sokollu Mehmed Paşa Hamamı da tarihe karıştı.
-
Defterdar Şerifezade Efendi Mescidi harabeye döndükten sonra 1985’te büsbütün yıkıldı.
-
Kariye Camii’nin yanında bulunan Kariye Medresesi, 1894 yılında meydana gelen zelzelede hasar gördü ve vakitle ortadan kayboldu.
-
Sinan’ın Süleymaniye’deki meskeni kayıplara karıştı.
-
Mimar Sinan’ın kendi ismine yaptırdığı tek hayır yapıtı olan Fatih’teki Mimar Sinan Mescidi, 1918 yılında çıkan yangında ziyan gördü. Yalnızca minaresi kalan yapının yerine gecekondular inşa edildi.
-
İçinde Koca Sinan’ın tasarladığı yapıların da olduğu rivayet edilen Sarayburnu Kıyı Sarayları günümüze ulaşmadı.
-
Kudüs’teki Cami-i Şerif Medresesinin izi bulunamadı.
-
Kerkük, Budapeşte, Svilengrad ve Bosna’daki birçok yapısı yok oldu.
-
Suriye’deki Mimar Sinan yapıları, iç savaş sırasında harap hale geldi.
