Omurgaya önden ya da arttan bakıldığında sağa yahut sola yanlışsız eğrilik görülmesi ile anlaşılan skolyoz, çoklukla büyüme çağındaki çocuklarda çoğunlukla genetik faktörlere bağlı olarak oluşuyor. Omurganın sağ ya da sola S ve ya C biçiminde eğilmesi, kendi etrafında dönmesi olarak tanım edilen skolyoz, hastanın gelişim devrini olumsuz etkileyebiliyor. Skolyoz tedavisi, hastanın yaşı, eğriliğin derecesi ve büyümesi yani ilerleme potansiyeline nazaran bireye özel olarak planlanıyor. Bu tedavi uygulamalarından biri de ipli skolyoz, füzyonsuz skolyoz ameliyatı ya da omurgada gerdirme metodu olarak isimlendiriliyor ve gögüs bölgesindeki omurlarda olan yani idiopatik skolyoz tiplerinin büyük bir kısmında kullanılabiliyor. Bu prosedür, skolyoz hastasının uzunluk uzamasını engellemeyerek büyüme sırasında eğriliğin de düzelmesini sağlıyor. Memorial Şişli ve Bahçelievler Hastaneleri İleri Omurga Merkezi’nden Prof. Dr. Mehmet Aydoğan, 1-30 Haziran Skolyoz Farkındalık Ayı için, ipli skolyoz sistemi hakkında bilgi verdi.
Skolyoz ergenlik periyodunda sık görülüyor
Skolyoz, omurganın sağa yahut sola gerçek eğriliği olarak tanımlanır. Skolyoz yani omurgadaki eğrilikler hafif gelişebileceği üzere, ileri derecelerde de görülebilmektedir. Ergenlikte ortaya çıkan “Adölesan İdiyopatik Skolyoz” en yaygın görülen skolyoz tipidir.
Skolyoz hastalığında tedavi prensipleri her hasta özelinde kıymetlendirilerek uygulanmaktadır. Skolyoz tedavisi; hastanın yaşı, eğriliğin yeri, derecesi ve büyüme potansiyeline nazaran şahsa özel planlanmaktadır. Skolyoz hastalığın erken saptanması hastanın takibi ve doktor kontrolünde olması açısından hastaya kıymetli avantaj sağlayabilmektedir. Fakat erken yaşlarda saptanan skolyozda çocuğun büyüme potansiyeli birebir vakitte eğilme ihtimali manasına da gelmektedir. Erken başlayan skolyozlarda çocuk uzadıkça omurga eğilmeye devam etmektedir.
Skolyozun derecesi çok önemli
Skolyozun derecesi 20 derecenin altında ise hasta müşahede tedavisine alınır. Büyüme potansiyeline nazaran 4-6 ay ortalarla kemik gelişimi tamamlanana kadar hasta takip edilir. Birinci doktora başvurduğunda 20-45 derece ortasında olan yahut 20 derecenin altında olan lakin takiplerde 5 dereceden fazla ilerleme saptanan hastalar konservatif tedavi denilen ameliyatsız tedaviler uygulanır. Bunlar; fizik tedavi, antrenman ve korse tedavileri üzere yollardır. Bel eğrilikleri için 35, sırt eğrilikleri için 40 derecenin üzerindeki hastalar cerrahi süreç açısından değerlendirmeye alınmaktadır.
Çocukların büyüme ve gelişmesini destekleyen metot: İpli skolyoz
Skolyoz hastalığında ameliyatla eğriliğin düzeltilmesi ve kaynatılması temeldir. Birleşen omurlar düz lakin hareketsiz hale gelmektedir. Hareketsiz hale gelen omurların uzaması da olmayacağı için büyüme çağındaki çocuklara kaynatma ameliyatı mümkün olmamaktadır. Fakat ülkemizde sayılı merkezlerde uygulanan ipli skolyoz sistemi ile skolyoz hastası çocukların bu sorunu büyük oranda ortadan kalkmaktadır. Bu formül göğüs bölgesindeki omurlarda olan idiopatik skolyoz tiplerinin büyük bir kısmında kullanılmaktadır. Hastanın uzunluk uzamasını engellemez, büyüme periyodunda eğriliğin uzama ile birlikte düzelmesini sağlar.
İpli skolyoz prosedürü, laparoskopik olarak göğüs kafesinden açılan deliklerle kamera yardımıyla yapılmaktadır. Sistem eğriliğin olduğu omurlara ulaşılıp bu omurlarda eğriliğin dış bükey tarafına konan vidalar ve bu vidalara bağlanarak gerdirilen bantlardan oluşmaktadır. Gerdirme süreci sırasında akut bir ölçü düzelme olur, vidalar ve gerdirilen bant eğriliğin dış (dışbükey) tarafının daha yavaş iç tarafının daha süratli büyümesini sağlar, bu sayede hasta uzarken oluşan eşitsiz büyüme eğriliği düzelir. Burada operasyon sırasında germe yapılarak gelişen düzeltme ölçüsü eğriliğin esnekliği ile orantılı olmaktadır, esnek bir eğrilikte operasyon sonrası besbelli düzelme sağlanmaktadır.
İpli skolyoz, tüm skolyoz hastalarına uygulan bir yol değildir. Bu yol için öncelikle uygun hastalar seçilmelidir. Göğüs bölgesindeki omurlarında 30-60 derece ortası eğrilik olan kemik büyümesinin başında olan ve uzunluk uzamasının devam edeceği, uzama kıkırdakları açık olan skolyoz hastalarına uygulanmaktadır. Gerdirme sisteminin uygulanması için omurganın muhakkak bir güce sahip olması gerekmektedir. Hastanın fizikî özellikleri ve gelişmişliği göz önünde bulundurularak değerlendirilmekle birlikte sıklıkla bu usul 10 yaşından sonra uygulanmaktadır.
Boy uzaması tamamlamış fakat esnek (hastayı sağa yahut sola eğerek çekilen röntgenlerde eğrilikte bariz düzelme görülüyorsa) bir eğriliğe sahip genç erişkin hastalarda hareketi muhafazası avantajı göz önünde bulundurularak kullanılabilmektedir.
Hastalar ameliyat sonrası dans edip, spor yapabilir
İpli skolyoz usulü, hastada göğüs kafesi kenarlarından açılan küçük deliklerden yapılmaktadır ve hayli konforlu bir ameliyat tekniğidir. Hastanın kanama ölçüsü ve ameliyat sonrası ağrısı az olur. Ameliyat sonrası hastanede kalış mühleti kısadır. Skolyoz hastalığında en değerli kıstas hastanın eğriliğini düzeltirken, hareket kapasitesini korumaktır. Bu nedenle skolyoz tedavisinde uzun yıllardır tabip ve hastaların tedaviye karar verirken sordukları “Düz fakat hareketsiz bir omurga mı? Eğik lakin hareketli bir omurga mı?” sorusu yerini “Hem düz hem hareketli bir omurga” yanıtına bırakmıştır. Bu nedenle ipli skolyoz tekniği hastalara hareketli bir omurga sunmaktadır. Hastalar bu sayede ameliyat sonrası dans, bale, spor üzere her türlü aktiviteyi rastgele bir kısıtlama olmadan rahatlıkla yapabilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
