Günlük hayatımızda farkında olmadan karşılaşabileceğimiz, özellikle çiğ ya da iyi pişmemiş gıdalarda karşımıza çıkan tehlikeli bir bakteri türü var: Salmonella. Gıda zehirlenmelerinin önemli bir kısmından sorumlu olan bu bakteri, çoğu zaman hafif belirtilerle atlatılsa da bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Hijyenin ve doğru gıda saklama koşullarının önemini bir kez daha gözler önüne seren salmonella enfeksiyonu, bağışıklığı zayıf bireylerde hayati tehlike oluşturabilecek kadar ilerleyebilir.
SALMONELLA NEDİR?
Salmonella, insan ve hayvanların bağırsak sisteminde yaşayabilen, genellikle kontamine olmuş (mikrop bulaşmış) su ve gıdalar aracılığıyla bulaşan, gram negatif bir bakteridir. 2500’den fazla alt türü bulunan salmonella, en yaygın olarak gıda zehirlenmesi ve bağırsak enfeksiyonlarına neden olur. Özellikle sıcak hava koşullarında hızla çoğalabilen bu bakteri, sağlıklı bir bireyi dahi kısa sürede etkileyebilir.
En Sık Bulaşan Salmonella Türleri:
-
Salmonella enteritidis
-
Salmonella typhimurium
-
Salmonella typhi (Tifo hastalığına neden olur)
SALMONELLA NASIL BULAŞIR?
-
Çiğ veya az pişmiş yumurta, tavuk ve et ürünleri
-
Çiğ süt ve pastörize edilmemiş süt ürünleri
-
Kirli su ve bu suyla yıkanan sebze-meyveler
-
Yetersiz hijyenle hazırlanmış yiyecekler
-
Hayvan dışkısıyla temas etmiş yüzeyler veya eşyalar
Gıdaların uygun sıcaklıkta pişirilmemesi, uygun olmayan saklama koşulları ve el hijyenine dikkat edilmemesi, bulaş riskini ciddi şekilde artırır.
SALMONELLA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Enfekte bir gıdanın tüketilmesinden genellikle 6 ila 72 saat sonra belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir fakat genel olarak aşağıdaki semptomlarla karşılaşılır:
1. İshal
-
Genellikle sulu, bazen mukuslu veya kanlı olabilir.
-
Bağırsaklarda aşırı sıvı kaybına yol açar.
2. Karın Ağrısı ve Kramp
-
Alt karın bölgesinde yoğunlaşır.
-
Sancı şeklinde gelir, kasılmalar eşlik edebilir.
3. Ateş
-
Hafif ateşten 39°C’yi aşan yüksek ateşe kadar değişebilir.
-
Vücudun bakteriye karşı verdiği tepkinin göstergesidir.
4. Bulantı ve Kusma
-
Enfeksiyonun ilk evresinde yaygındır.
-
Sıvı kaybını artırarak halsizliğe neden olabilir.
5. Baş Ağrısı ve Genel Halsizlik
-
Dehidrasyon ve enfeksiyonla birlikte gelişir.
-
Vücut direnci düşer.
6. İştahsızlık ve Susuzluk
-
Vücudun enerji harcamasını sınırlamaya çalıştığı bir savunma mekanizmasıdır.
-
Özellikle çocuklar ve yaşlılarda tehlikelidir.
KİMLER DAHA RİSK ALTINDADIR?
-
Bebekler ve küçük çocuklar
-
Yaşlı bireyler
-
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kanser hastaları, organ nakli alıcıları)
-
Hamile kadınlar
Bu gruplarda enfeksiyon daha ağır seyredebilir ve hastaneye yatış gerektirebilir.
TEDAVİSİ NASILDIR?
-
Hafif vakalarda: Genellikle destekleyici tedavi yeterlidir. Bol sıvı tüketimi ve istirahat önerilir.
-
Orta-ağır vakalarda: Antibiyotik tedavisi gerekebilir (özellikle bağışıklığı baskılanmış hastalarda).
-
Sıvı-elektrolit dengesi: Serum veya oral rehidrasyon sıvılarıyla desteklenmelidir.
SALMONELLADAN NASIL KORUNULUR?
1. Gıdaları Yeterince Pişirin
-
Özellikle tavuk ve yumurta ürünleri tamamen pişirilmelidir.
-
İç sıcaklığı en az 75°C olmalıdır.
2. El Hijyenine Dikkat Edin
-
Yemek hazırlamadan önce ve sonra mutlaka eller sabunla yıkanmalıdır.
3. Sebze ve Meyveleri İyice Yıkayın
-
Temiz suyla bolca yıkayıp, gerekiyorsa sirke veya karbonatla dezenfekte edin.
4. Çiğ ve Pişmiş Gıdaları Ayrı Tutun
-
Kesme tahtası, bıçak gibi mutfak gereçleri ayrı kullanılmalıdır.
5. Gıdaları Uygun Koşullarda Saklayın
-
Soğuk zinciri koruyun, bozulabilecek ürünleri dışarıda bekletmeyin.
