Foreks – TOKKDER, 2025 yılının birinci çeyreğine ilişkin kesim datalarını açıkladı. Rapora nazaran, yılın birinci üç aylık devrinde 2024 yılı sonuna nazaran yüzde 3,8 daralan dalın filosunda bulunan araç sayısı ise 242 bin 200 adede geriledi.
Aktif büyüklüğü 292 milyar TL düzeyinde gerçekleşen kesimde sedan modeller tartısını korurken hibrid ve elektrikli araçların hissesini yüzde 10’un üzerine çıkarması dikkat çekti. Artan kredi faizlerinin kira maliyetlerini epeyce yükselttiğini söyleyen TOKKDER Yönetim Kurulu Lideri Kağan Yaşa, “Bu da şirketleri zarurî olarak tasarruf etmeye yönlendirdi, operasyonel kiralamaya olan talebi düşürdü ve dal küçülmeye devam etti. 2018 yılı sonunda 328 bin adetlik filo büyüklüğüne sahip olan dalımız, 2025 yılı birinci çeyreği sonunda 242 bine düştü. Operasyonel araç kiralamaya talep olmasına karşın, enflasyondaki artışla bir arada kira fiyatlarının artması ve finansman kaynaklarına erişimdeki mahzurlar sebebiyle büyüme beklentinin altında kaldı. Düşme eğilimine giren enflasyon ve finansmana erişimin kolaylaşması durumunda dalımız tekrar büyüme sürecine girecektir. Avrupa’da kiralamanın toplam araç satışlarındaki hissesi yüzde 57 civarında, bizde ise hala yüzde 15, süreç içinde kesinlikle misal sayılara ulaşacağız. Dalımızın önemli bir büyüme potansiyeline sahip olduğuna inanıyorum, kısa vadede ise enflasyonun seyri, finansmana erişim ve maliyetler belirleyici olacak” dedi.
Araç kiralama bölümünün çatı kuruluşu Tüm Oto Kiralama ve Mobilite Kuruluşları Derneği (TOKKDER), bağımsız araştırma şirketi NielsenIQ iş birliği ile hazırladığı, 2025 yılı 1. çeyrek sonuçlarını içeren “TOKKDER Operasyonel Kiralama Dal Raporu”nu açıkladı. Rapora nazaran, operasyonel araç kiralama kesimi 2025 yılının birinci 3 ayında 2024 yılı sonuna nazaran yüzde 3,8 daraldı. Bölümün filosunda bulunan araç adedi 242 bin adede gerilerken birebir periyotta bölümün etkin büyüklüğü ise 292 milyar TL oldu.
Kiralanan 100 araçtan 10’u hibrit yahut elektrikli!
Rapora nazaran, Renault yüzde 18,7 hisse ile Türkiye operasyonel araç kiralama kesiminin en çok tercih edilen markası olmayı sürdürdü. Renault’yu yüzde 16,2’le Fiat, yüzde 9,4 ile Toyota, yüzde 9 ile Volkswagen ve yüzde 8,4’le Ford (IS:FROTO) takip etti. Dalın araç parkının yüzde 47’si kompakt sınıf araçlardan oluşurken, küçük sınıf araçlar yüzde 31 ve üst-orta sınıf araçlar yüzde 10,1 hisse aldı. 2018 yılı sonunda operasyonel araç kiralama kesiminin filosundaki hafif ticari araçların yüzde 2,9 olan hissesi ise 7,1’e yükseldi. Raporda kesimin araç parkında yer alan hibrit ve elektrikli araçların hissesinin artmaya devam etmesi de dikkat çekti. Buna nazaran, dalın araç parkının yüzde 60,7’lik kısmını akaryakıtlı araçlar oluştururken, dizel araçların hissesi yüzde 28,8’e geriledi. Hibrit ve elektrikli araçların hissesi ise yüzde 10,4’e yükseldi.
Karoser tipinde sedan açık orta lider!
TOKKDER raporunda yer alan bir öbür bilgi ise, operasyonel araç kiralama kesimindeki gövde tipine nazaran araç tercih sıralamasında sedan birinciliğinin devam etmesi oldu. Bu kapsamda, sedan gövde tipine sahip araçlar yüzde 44,3 ile birinci sırada, hatchback gövde tipine sahip araçlar ise yüzde 25,3 ile ikinci sırada yer aldı. SUV araçlar ise yüzde 21,6 ile üçüncü sırada yer aldı. Bu araçları yüzde 0,9 ile station wagon gövde tipine sahip araçlar takip etti. Kesimin toplam araç parkının yüzde 81,9’unu otomatik vitese sahip araçlar oluştururken, manuel vitesli araçların hissesi ise yüzde 18,1 olarak gerçekleşti.
Sektörün müşteri adedindeki düşüş dikkat çekiyor
Operasyonel kiralama bölümü 2025 yılında da iktisada kıymetli oranda vergi girdisi sağlamaya devam etti. Kesimin yılın birinci çeyreğinde ödediği vergi meblağı toplamda 11 milyar TL’yi buldu. Raporu değerlendiren TOKKDER Yönetim Kurulu Lideri Kağan Yaşa, “Sektörün toplam araç sayısı 2024 yılı sonuna nazaran yüzde 3,8 azalarak 242 bin 200 adede geriledi. Bilhassa, artan kredi faizleri kira maliyetlerini epeyce yükseltti, şirketleri mecburî olarak tasarruf etmeye yönlendirdi, operasyonel kiralamaya olan talebi düşürdü ve dal küçülmeye devam etti. 2018 yılı sonunda 328 bin adetlik filo büyüklüğüne sahip olan bölümümüz, 2025 yılı birinci çeyreği sonunda 242 bine düştü. Operasyonel araç kiralamaya talep olmasına karşın, enflasyondaki artışla bir arada kira fiyatlarının artması ve finansman kaynaklarına erişimdeki pürüzler sebebiyle büyüme beklentinin altında kaldı. Düşme eğilimine giren enflasyon ve finansmana erişimin kolaylaşması durumunda dalımız tekrar büyüme sürecine girecektir. Avrupa’da kiralamanın toplam araç satışlarındaki hissesi yüzde 57 civarında, bizde ise hala yüzde 15, süreç içinde kesinlikle emsal sayılara ulaşacağız. Kesimimizin önemli bir büyüme potansiyeline sahip olduğuna inanıyorum, kısa vadede ise enflasyonun seyri, finansmana erişim ve maliyetler belirleyici olacak” dedi. Kesimin başta bu sebepler olmak üzere temel küçülme trendinde olduğunu vurgulayan Kağan Yaşa, “Sektörün bu devirde kanun koyucu tarafından desteklenmesi daha da değerli hale geliyor. Örneğin müşterilerimiz tarafından kiralanan binek araçlara uygulanan araç kiralama masraf sonunun, maliyetlerin çok arttığı bu devirde, yükseltilmesi dalı müspet etkileyecektir. Tıpkı halde kiralamaya getirilen GPS zorunluluğunun, tekrar bu güç periyotta ötelenmesi ek maliyet artışlarının önüne geçerek kesimi destekleyecektir. Örnekler çoğaltılabilir ancak özetle bu sıkıntı günlerde bölümün desteklenmesi ve iktisada müspet katkısının devamının sağlanması çok değerli hale gelmiştir” diye konuştu.
Sahiplik yerine kullanım akımı süratle büyüyor!
Uzun periyot araç kiralama dalının kısaca değerlendirmesini de yapan Kağan Yaşa, şöyle devam etti: “Operasyonel araç kiralama usulünü tercih edenler çoklukla milletlerarası ve mahallî büyük şirketler olurken, orta ve küçük ölçekli şirketlerde şimdi farkındalık seviyesinin dilek ettiğimiz düzeyde olduğunu söyleyemeyiz. Anadolu’da ve küçük kentlerde kesimimizi ve yarattığı avantajları büsbütün tanımayan çok sayıda şirket var. 2021 yılında 28 bin 300 olan operasyonel araç kiralama bölümü müşteri sayısı, 2024 yılında yüzde 22’lik bir gerilemeyle 22 bin 100’e, 2025 yılına gelindiğinde ise yüzde 26 düzeyinde azalarak 20 bin 900 adede düşmüş durumda. Dalımızın büyüklüğünü olması gereken noktaya taşımak için, operasyonel kiralamanın yararlarını anlatarak memleketler arası ve büyük ölçekli lokal şirketlerin yanı sıra KOBİ’lerin de şirket araçlarının finansmanında artan oranda operasyonel kiralama prosedürünü tercih etmesini sağlamamız gerekiyor. Operasyonel araç kiralama kesimi işletmelere ve hatta bireylere birçok faydayı bir ortada sunuyor. Dal, araçları daha uygun maliyetlerle sağlıyor; hasar idaresi, bakım, kış lastiği üzere pek çok ögesi yöneterek maliyet avantajını müşterilerine yansıtıyor. Araç satın almak, şirketler için yüksek yatırımı ve araç idaresinde verimsizlik potansiyelini beraberinde getiriyor. Bunların yanı sıra, satın almayı tercih eden şirketler sahipliğin risklerini de almak durumunda kalıyor. Kiralamayı tercih eden tüketici yalnızca gereksinim duyduğu mühlet kadar aracı kullanma ve kullandığı mühlet için bedelini ödeme imkânına sahip oluyor. ‘Sahiplik yerine kullanım’ ana akımı önümüzdeki devirde artarak devam edecek. Bireylerin ve kurumların gereksinimleri kadar kullanıma imkân tanıyan modellere, münasebetiyle kiralama ve araç paylaşımına daha fazla yöneleceklerini öngörüyorum.”
