Her insan, yaşamı boyunca binlerce, hatta milyonlarca anı biriktirir. Bu anılar, zihnimizde yalnızca kelimelerle değil; görüntülerle, seslerle, kokularla ve duygularla birlikte saklanır. Anılarımızı hatırlarken çoğu zaman bir fotoğraf karesi gibi bir görüntü gözümüzün önüne gelir, bir ses çınlar kulaklarımızda ya da eski bir hissin sıcaklığı içimizi sarar. İşte tam da bu anlarda, gözlerimiz biz fark etmeden bu duyusal bilgilerin izini sürer.
Peki bu ne anlama geliyor?
-
Yukarı ve sola bakmak, hayal gücünün devreye girdiği anları temsil eder. Zihninizde daha önce hiç görmediğiniz bir sahneyi yaratırken —örneğin “Burası uzay istasyonu olsaydı nasıl görünürdü?” gibi— bu yöne bakarsınız.
-
Yukarı ve sağa bakmak, daha önce görsel olarak yaşadığınız bir anının canlandığını gösterir. “İlk bisikletin ne renkti?” gibi bir soruya yanıt verirken bu yönde göz hareketi görülür.
-
Sola bakmak, daha önce hiç duyulmamış sesleri zihinde oluşturma çabasıyla ilgilidir. “Bir kurbağa insan sesiyle konuşsaydı nasıl olurdu?” gibi yaratıcı düşünceler bu yönde göz hareketine neden olabilir.
-
Sağa bakmak, geçmişte duyduğunuz sesleri hatırlama sürecini yansıtır. Bu bir konuşma, bir şarkı ya da basit bir telefon diyaloğu olabilir.
-
Aşağı ve sola bakmak, kişinin duygularına veya bedensel duyularına yöneldiği bir andır. “Islak zeminde yalınayak yürümek nasıl bir histi?” gibi sorular duygusal belleği tetikler.
-
Aşağı ve sağa bakmak, içsel konuşmaları ve düşünsel sorgulamaları ifade eder. Kendi kendine “Bu durumda ne yapmalıyım?” diye düşünürken gözler bu yöne kayar.
Bu ince hareketler; birinin yalan söyleyip söylemediğini, gerçekten hatırlayıp hatırlamadığını veya hayal mi kurduğunu anlamak açısından oldukça güçlü ipuçları sunar. Özellikle sorgulama tekniklerinde ya da terapi seanslarında bu göz izleri, bilinçaltının yüzeye çıkmasına yardım edebilir.
Ancak bu bilgiyi yüzeysel kullanmak tehlikelidir. Zira her bireyin göz hareketleri, kişisel geçmişi, alışkanlıkları ve kültürel kodlarıyla şekillenir. Bu nedenle bir insanın göz hareketlerini yorumlarken bağlamdan, mimiklerinden ve duygusal durumundan bağımsız düşünmek yanlış sonuçlara yol açabilir.
