Investing.com – İsrail’in İran’a yönelik askeri operasyonu, global piyasalarda şok tesiri yarattı. Asya piyasaları güne sert düşüşlerle başlarken, yatırımcılar inançlı limanlara yöneldi. İsrail’in gerçekleştirdiği hücumun akabinde petrol ve altının fiyatı sert halde yükseldi. ABD endeks vadeli süreçleri, Japonya, Güney Kore ve Avrupa borsaları negatif seyrederken, İsviçre frangı, Japon yeni ve ABD doları üzere inançlı varlıklara talep arttı.
İsrail, İran’ın nükleer programına karşı “önleyici saldırı” gerçekleştirdiğini açıkladı. Bu açıklamanın çabucak akabinde, İran’ın başşehri Tahran’ın kuzeydoğusunda patlamalar duyuldu. İsrail, muhtemel misillemelere hazırlık olarak ülke genelinde inanılmaz hal ilan ettiğini duyurdu. İran resmi haber ajanslarına nazaran, akında İran İhtilal Muhafızları Kumandanı Hüseyin Selami hayatını kaybetti. İsrailli bir savunma yetkilisi, vurulan amaçlar arasında İran Genelkurmay Başkanı ve üst düzey nükleer bilim insanlarının da bulunduğunu belirtti.
Küresel borsalarda sert düşüş
Piyasalarda birinci reaksiyon süratli ve sert oldu. ABD S&P E-mini vadeli işlemleri %1,7, Nasdaq vadeli süreçleri ise %1,8 oranında bedel kaybetti. Japonya’nın Nikkei 225 endeksi %1,11, Güney Kore KOSPI endeksi %0,9 düşerken, Hong Kong Hang Seng endeksi %0,8 geriledi. STOXX 50 vadeli işlemleri de %1,8 oranında azaldı.
Ham petrol ve altın fiyatlarında sert artış
Brent tipi ham petrolün varil fiyatı yaklaşık %9 artarak 76,20 dolara kadar yükseldi. ABD ham petrolü (WTI) ise %10’u bulan artışla 74,61 dolara yükseldi. Güç yatırımcıları, Orta Doğu’daki gerginliğin petrol arzını tehlikeye atabileceğini düşünüyor.
Diğer yandan, altının ons fiyatı %1,79 artarak 3.444 dolara kadar çıktı. Bu kıymet, Nisan ayında kaydedilen 3.500 dolarlık rekor düzeye hayli yakın. Altın, İsviçre frangı ve devlet tahvillerine yönelik talep artışıyla inançlı limanlara yönelimin güç kazandığı görülüyor.
Tahvil ve döviz piyasalarında inançlı liman etkisi
Küresel belirsizlik artarken, yatırımcılar ABD Hazine tahvillerine yöneldi. 10 yıllık ABD tahvil faizleri %4,31’e kadar gerileyerek son bir ayın en düşük düzeyini gördü. İsviçre frangı, ABD doları karşısında %0,4 bedel kazanarak 0,8072 düzeyine çıktı. Japon yeni de %0,3 oranında güçlenerek dolar karşısında 143,12’ye yükseldi.
Dolar, başka dövizler karşısında kıymet kazandı. Dolar endeksi (DXY) %0,5 artarak 98,22 düzeyine çıktı. Euro ise %0,4 kıymet kaybederek 1,1538 dolara geriledi. İngiliz Sterlini de emsal formda %0,43 düşüşle 1,3534 dolardan süreç gördü. Sterlin, günün erken saatlerinde 1,3632 ile dolar karşısında Şubat 2022’den bu yana en yüksek düzeyini test ettikten sonra 1,3548’e geriledi.
Siyasi tansiyon ve diplomatik çabalar
Saldırının ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail’in İran’a yönelik operasyonunun “tek taraflı bir eylem” olduğunu ve ABD’nin rastgele bir katkısının bulunmadığını açıkladı. İsrail’in operasyonunun, Trump idaresinin İran’la nükleer muahede teşebbüslerinin çıkmaza girmesiyle mevcut tansiyonu daha da artırdığı yorumları yapılıyor.
ABD ve İran yetkililerinin, İran’ın uranyum zenginleştirme programına ait görüşmelerin altıncı cinsini Pazar günü Umman’da gerçekleştirmesi planlanıyordu. İran basınından gelen bilgilere nazaran ise İran idaresi bu toplantılara katılmayacağını açıkladı. Bu toplantıların öncesinde meydana gelen askeri hareketlilik, diplomasinin geleceğine yönelik tasaları artırdı. Orta Doğu’daki gelişmelerin, global piyasalarda önümüzdeki günlerde de belirleyici olması bekleniyor.
