Investing.com – Dünya Bankası, 2025 yılı Global Ekonomik Görünüm raporunu yayımladı. Raporda global büyüme kestiriminin 0,4 puan düşürülerek %2,3 düzeyine çekildi görüldü. Banka, varsayımlardaki bu revizeyi, artan ticaret tansiyonları, belirsizlik ortamı ve yüksek tarifelerin dünya ekonomileri üzerinde yarattığı baskıya bağladı. Global iktisattaki sakinliğin, çağdaş tarih boyunca resesyon olmayan periyotlar içindeki en zayıf büyüme performanslarına işaret ettiği vurgulandı.
Banka, toplamda yaklaşık %70 oranında iktisadın büyüme beklentisinin aşağı istikametli güncellendiğini açıkladı. 2020’li yıllar için ortalama global büyümenin %2,5 civarında kalacağı öngörüsüyle, bu periyodun 1960’lardan bu yana en yavaş büyüme devri olacağı değerlendirmesi yapıldı. Raporda, Trump idaresinin uyguladığı ekonomik siyasetler sonucunda, ABD’nin tarifeleri %3 düzeyinden çift haneli sayılara çıkarak son yüzyılın en yüksek düzeylerine yükseldi. Bunun global ticaret meselelerini derinleştirdiği belirtildi.
Tarifelerin büyümeye tesiri: Ticaret ve yatırımlar baskı altında
Dünya Bankası raporunda, 2025 yılı için global ticaret büyümesinin %1,8 olacağı kestirim edildi. Bu oran, 2024’teki %3,4 düzeyinin altında kalırken, 2000’li yıllarda ortalama %5,9 olan ticaret hacmi artışının epeyce gerisinde yer aldı. Tarife artışlarının yanı sıra yüksek işgücü maliyetleri ve düşük yatırım eğilimleri de büyüme üzerindeki baskıyı artıran öteki etkenler olarak sıralandı.
Bankanın modellerine nazaran, ABD’nin uyguladığı %10’luk tarifelere ek olarak tıpkı oranda yeni artışlar yaşanması ve öteki ülkelerin emsal karşılık vermesi halinde 2025 yılı büyüme beklentisi %1,8’e kadar gerileyebilir. Rapor, bu türlü bir senaryoda ikinci yarıda global ticaretin önemli biçimde daralabileceği, finansal piyasaların önemli sarsıntı geçirebileceği ve inanç kayıplarının artabileceği ihtarında bulundu.
Türkiye iktisadına yönelik güncellemeler: 2025 varsayımı revize edildi
Dünya Bankası, raporun Türkiye kısmında 2025 yılı büyüme kestirimini %2,6’dan %3,1’e üst istikametli revize etti. Bu artış, yüklü olarak 2024 yılının son çeyreğinde gerçekleşen beklenenden güçlü büyüme ivmesi ve güç fiyatlarındaki gerileme ile açıklanıyor. Lakin, banka 2026 büyüme iddiasını %3,8’den %3,6’ya indirirken, 2027 için beklentiyi %4,2 olarak duyurdu.
Türkiye’nin 2025-2027 devrinde sergileyeceği büyümenin esas kaynağının özel tüketim olacağı iddia ediliyor. Bilhassa dezenflasyon sürecinin devam etmesi durumunda, gerçek gelirlerdeki güzelleşmenin iç talebi destekleyeceği düşünülüyor. Buna rağmen, para siyasetindeki sıkılık, mali konsolidasyon maksatları ve dış şartlardaki belirsizliklerin büyüme üzerinde sınırlayıcı tesirler yaratmaya devam edeceği vurgulandı.
İhracat cephesinde beklentiler sınırlı
Dünya Bankası, Türkiye’nin ihracat büyümesinin 2025 ve sonrasında kademeli ve sonlu bir seyir izleyeceğini öngörüyor. Bu öngörü; Türk lirasının gerçek kıymet kazanması, Euro Bölgesi’nde talebin zayıf kalması ve büyük ekonomilerde ticaret siyasetlerine dair süregelen belirsizliklerle temellendiriliyor. Münasebetiyle dış talep kaynaklı büyüme takviyesinin hudutlu kalacağı, iç talebin ön planda olacağı bir yapının oluşması bekleniyor.
Raporda ayrıyeten, gelişmekte olan ekonomilere dair kapsamlı değerlendirmelere de yer verildi. Dünya Bankası Başekonomisti Indermit Gill, 2000’li yıllarda %6 olan gelişmekte olan piyasa büyüme suratının 2020’lerde %4’ün altına gerilediğini belirtti. Geçmişteki kalkınma trendlerinin bilakis dönmekte olduğunu lisana getiren Gill, yatırımın zayıfladığını, borç düzeylerinin artış gösterdiğini tabir etti.
Politika vurgusu ve tahlil önerileri
Dünya Bankası, yüksek belirsizlik ortamında büyümenin daha da zayıflayabileceği ihtarını yineledi. Banka yetkilileri, ticaret mutabakatlarının sağlanması ve siyaset belirsizliklerinin giderilmesinin büyümeyi artırabileceğini belirtti. Örneğin, mevcut tarifelerin yarıya indirilmesi durumunda, 2025-2026 yılları ortasındaki ortalama global büyümenin 0,2 puan artabileceği söz edildi.
Sonuç olarak, büyümeye yönelik risklerin “açıkça aşağı yönlü” olduğu belirtilen raporda, ülkelerin yapısal ıslahatlara sürat vermesi, kamu maliyesini güçlendirmesi ve ticaret rejimlerini istikrara kavuşturarak gelişmekte olan ülkelerdeki daralmayı bilakis çevirmesi gerektiği öneriliyor. Global iktisadın önümüzdeki yıllarda düşük tempoyla da olsa genişlemeye devam etmesi bekleniyor. Lakin bu sürecin istikrarlı yürütülmesi, büyük ölçüde ülkeler arası ekonomik iş birliği ve siyaset netliğine bağlı olacak.
