Havaların ısınmasıyla doğada yaşanan hareketlenmeler ve çiçek açmaya başlayan ağaçlar, alerjik rinit vakalarında da büyük bir artışa neden oldu. İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mahir İğde, hem yetişkinler hem de çocukları olumsuz etkileyen alerjik rinit belirtileri ve alerjik rinitten korunmanın yolları hakkında bilgiler verdi.
Bahar aylarının gelişiyle doğada büyük ve köklü bir yenilenme süreci de başladı. Soğuk ve yağışlı günlerin ardından yeniden çiçek açmaya hazırlanan ağaç ve bitkileri etrafa saçılan polenleri de, bu dönemde “bahar gribi” veya “saman nezlesi” olarak da bilinen bahar alerjileri birçok kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilemeye başladı. Bahar ve yaz aylarının getirdiği güzellikler bazı zorlukları beraberinde getirse de basit önlemlerle alerjik rahatsızlıkların önüne geçmek mümkün. Özellikle polenlerin yoğunlaştığı alerjik reaksiyonlar, hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebiliyor ancak bebekler ve çocuklar yetişkinlere göre daha hassas bağışıklık sistemine sahip oldukları için bahar alerjilerinden daha fazla etkilenebilirler.
İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mahir İğde, alerjik rinitin çocuklarda en sık rastlanan hastalıklardan birisi olduğuna vurgu yaparak, anne veya babada alerjik bir durumun olması halinde çocuklarda da alerjik rinitin görülme olasılığının arttığını belirtiyor.
ALERJİK REAKSİYONLARIN ORTAYA ÇIKIŞI
Alerjik bir reaksiyonun temelinde bağışıklık sisteminin alerjene karşı verdiği aşırı tepki yatar.
İlk temas ve bağışıklık tepkisi: Vücut, alerjenle ilk karşılaştığında genellikle onu zararsız olarak algılar. Ancak bu ilk temas sırasında alerjene özgü IgE antikorları üretilir.
Histamin salınımı: Alerjenle tekrar karşılaşıldığında, önceden üretilmiş IgE antikorları alerjeni tanır ve mast hücrelerine bağlanır. Bu durum, mast hücrelerinin histamin adı verilen bir kimyasal madde salgılamasına neden olur.
Alerjik reaksiyonlar: Serbest bırakılan histamin, burun tıkanıklığı, hapşırma, gözlerde kaşıntı ve sulanma, öksürük ve solunum güçlüğü gibi tipik alerjik semptomlara yol açar.
BAHAR ALERJİSİNİN KAYNAĞI
Bahar alerjilerinin en bilinen nedeni polenlerdir. Bitkilerin üreme amacıyla havaya saldığı bu mikroskobik tanecikler, solunum yoluyla vücudumuza girdiğinde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Polenlerin yoğunluğu mevsime göre değişiklik gösterir.
- Ağaç polenleri: Mart ve mayıs ayları arasında yoğun olarak görülür.
- Çimen polenleri: Mayıs ve haziran aylarında etkisini gösterir.
- Bitki ve çiçek polenleri: Yaz sonu ve sonbahar döneminde alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Bahar alerjileri yalnızca polenlerden kaynaklanmaz. Ev tozu akarları, küf sporları ve hayvan tüyleri gibi diğer alerjenler de bu dönemde alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.
ÇOCUKLARDA BAHAR ALERJİSİNİN BELİRTİLERİ
- Burun akıntısı
- Burun tıkanıklığı
- Burunda kaşıntı
- Hapşırma
- Göz yaşarması ve kaşıntısı
- Geniz akıntısı
- Boğazda gıcık ve öksürük
Bu semptomların en yaygın alerjik rinit belirtileri olduğunu dile getiren Prof. Dr. İğde, alerjik rinitin çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine de dikkat çekiyor.
Burun tıkanıklığı nedeniyle uyku sorunları yaşayan çocuklar, gündüz sersemlik, yorgunluk ve iştahsızlık gibi problemlerle karşılaşabilir, bu durum okul başarılarını da olumsuz etkileyebilir. Uzun süren burun tıkanıklığı yüzde şekil bozukluklarına, kulak problemlerine ve kronik sinüzite yol açabilir. Alerjik rinit, astım gelişimini tetikleyebileceği için erken teşhis ve tedavi büyük önem taşır.
BAHAR ALERJİSİNDEN KORUNMA YOLLARI
Prof. Dr. Mahir İğde, alerjik rinitten korunmanın en etkili yolunun alerjiye neden olan maddelerden uzak durmak olduğunu belirtiyor. Ancak alerjenlerden tamamen kaçınmak her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda alınabilecek bazı önlemlerle alerji semptomlarını hafifletmek mümkündür.
- Polen yoğunluğuna dikkat edin: Polenlerin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmaktan kaçının ve evde camları kapalı tutun.
- Temizlik önlemleri alın: Evinizi düzenli olarak temizleyin ve polenlerin içeri girmesini engellemek için pencereleri kapalı tutarken havalandırın.
- Hava temizleyiciler kullanın: Evinizde hava temizleyici cihazlar kullanarak havadaki alerjen miktarını azaltabilirsiniz.
- Yatak ve yastık seçimine özen gösterin: Kuş tüyü ve yün yerine pamuklu veya sentetik yastık ve battaniyeler tercih edin. Alerjiye özel nevresim takımları kullanmak da faydalı olabilir.
- Nem dengesini koruyun: Odanızın nem seviyesini dengede tutmak için buharlı nemlendiriciler kullanabilirsiniz, ancak küf oluşumuna karşı dikkatli olun.
- Ev bitkilerine dikkat edin: Ev bitkilerinin köklerinde bulunan küfler alerjilere neden olabilir, bu nedenle evinizdeki bitki sayısını sınırlı tutun.
- Dengeli beslenin: Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için dengeli ve az karbonhidratlı beslenmeye özen gösterin.
- Dışarıda önlem alın: Çimleri keserken veya bahçe işleriyle uğraşırken polen maskesi kullanın.
- Araç içinde önlem alın: Araç kullanırken camları kapalı tutun ve klima filtrelerini düzenli olarak değiştirin.
SAĞLIK KURULUŞLARINA VE DOKTORLARA BAŞVURUN
Özellikle astımı olan çocuklarda alerji belirtileri görüldüğünde vakit kaybetmeden doktora başvurulması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. İğde, çocuğunuzun alerjik rinit belirtilerinin şiddetli olması, uzun sürmesi, uyku düzenini veya okul başarısını olumsuz etkilemesi durumunda da bir uzmana danışmanızı öneriyor.
Bahar alerjileri kronik bir durum olabilir ve tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Alınacak doğru önlemler ve gerektiğinde uzman desteği ile bahar aylarını daha sağlıklı ve konforlu geçirmek mümkündür.
