Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ABD’ye gelecek ay yapacağı ziyarette yüzde 10 gümrük vergisinin kaldırılmasına ait Türkiye’nin beklentisini lisana getireceklerini bildirdi.
Bakan Bolat, EXPO 2025 kapsamında bulunduğu Japonya’nın Osaka kentinde gazetecilerle bir ortaya geldi.
Türkiye’nin Osaka EXPO’suna iştirakinden büyük onur duyduklarını belirten Bolat, “Çünkü yalnızca EXPO Ulusal Günü’müzü değil, tıpkı vakitte Türkiye Büyük Millet Meclisimizin kuruluşu ve çocuklara ikram edilmiş birinci ve tek memleketler arası bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı bir ortada kutluyoruz.” dedi.
Türkiye ile Japonya ortasında 2014 yılında 3,8 milyar dolar olan ticaret hacminin 2024 prestijiyle 5,4 milyar dolar düzeyine ulaştığını aktaran Bolat, yatırım ilgilerine yönelik de bilgi verdi.
Bolat, Türkiye’nin 2023’te dünya toplam hizmet ihracatından aldığı hissenin yüzde 1,35’e, sıralamasının ise 21’e yükseldiğine dikkati çekerek, “Önümüzdeki devirde hem sıralamamızı hem de hissemizi daha ileri taşıyacağımıza da kuşkum yoktur.” diye konuştu.
Uluslararası direkt yatırımların Türkiye’ye katkısına işaret eden Bolat, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ortaya koyulan Türkiye Yüzyılı vizyonunun, Osaka EXPO’sundaki pavilyonun temel ilham kaynaklarından birini oluşturduğunu söyledi.
Bolat, tertibe iştiraki Türkiye’nin kültürel tanıtımının ötesinde, Türk eser ve hizmetlerini Japon pazarında tanıtmak ve iki ülke ortasındaki mevcut âlâ münasebetleri daha ileri düzeye taşımak ismine bir kaldıraç olarak gördüklerini lisana getirdi.
“Ülkemizin menfaatleri doğrultusunda tüm aksiyonları alıyoruz”
Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Bolat, 2023’te son 40 yılda dünya iktisadının görmediği kadar çok yüksek enflasyonist süreç yaşandığını, dünya ticaretinin de hem Kovid-19 salgınının en ateşli olduğu periyotta hem de 2023’te azalma kaydettiğini hatırlattı.
Bolat, geçen yıl dünya ticaretinde yüzde 2,7’lik artış olurken 2023’te yüzde 1,1 düşüş yaşandığını anımsatarak, “Bu yıl da yüzde 3’lük artış beklerken yeni devirde ABD’nin dış ticaret açıklarını kapatmak hedefiyle bilhassa büyük açık verdiği ülkelere yönelik uygulayacağını açıkladığı yüksek gümrük vergisi artışları önemli belirsizlik sürecini de beraberinde getirmişti. Bu noktada şu anda ülkelerle müzakere süreçlerine kapı aralandı. Hatta bütün dünya ülkelerine gümrük vergilerinde yüzde 10 artış ilan edilmiştir. Çelik ve alüminyumda yüzde 25’lik artışlar da yapıldı daha evvel muafiyet verilen ülkelere. Bunların içinde Japonya da, AB de, Güney Kore de bulunuyor. Bu süreç, dünya borsalarında meçhullükten kaynaklanan düşüş ve çalkantı meydana getirdi.” sözlerini kullandı.
İlan edilen kararların ya da önlemlerin kısa müddet sonra geri alınabildiğini ya da daha ileriye ötelenebildiğini vurgulayan Bolat, şöyle devam etti:
“Toz dumanın kalkması değerli. Şu anda müzakere, konum alma süreci yaşanıyor. Japonya da kendisi açısından kesinlikle bu mevzuda değerlendirmeler yapıyor. Biz de Türkiye olarak kendi ticaret politikalarımızı ve önlemlerimizi çalışıyoruz. Gerek ticaret yaptığımız ülkelerle olan diplomasi yoluyla ABD de buna dahil, gerekse Japonya ile olan ticaretimizdeki diplomasi yoluyla çalışmalarımız devam ediyor. Hareketli, dinamik bir süreç. Yani 24 saat teyakkuzda olunması gereken ve 360 derece ticaret diplomasisi çalışması yürütülmesi gereken süreçte biz de Ticaret Bakanlığı olarak, Türkiye Cumhuriyeti hükümeti olarak, ülkemizin menfaatleri doğrultusunda gereken tüm aksiyonları hem çalışıyoruz hem alıyoruz.”
“Türkiye, dünyada turist sayısında 4’üncü, turizm gelirinde 6’ncı sıraya geldi”
Bolat, hizmet ihracatına ait soruya karşılık verirken de bu dalın esasen ulusal gelir içinde öteki bütün dallardan fazla bir hisse aldığını bildirdi.
Hizmet ihracatının gerek ulusal gelirde yüzde 55-56’lık hissesi gerekse istihdamda yüzde 56-57’lik hissesiyle büyük kıymet taşıdığını lisana getiren Bolat, “Son 20 yıldaki büyük atağıyla da bizim mal ihracatındaki başarımıza adeta o da ortak oldu. Birtakım ülkeler esasen ihracat gelirlerini birlikte açıklıyorlar. Biz geçen yıl 377 milyar dolar ihracat geliri elde ettik mal ve hizmetler olarak. Bugün hizmetler ihracatı aşağı üst mal ihracatımızın yüzde 38-40’ına geldi. Bu da başta THY olmak üzere hava yolu şirketi, hava yolu nakliyeciliği, Karadeniz, demir yolu, lojistik dalı, turizmle oluyor. Türkiye, dünyada turist sayısında 4’üncü, turizm gelirinde 6’ncı sıraya geldi.” bilgisini verdi.
Türkiye ile Japonya ortasındaki turizm bağlarında süratli artış olduğuna dikkati çeken Bolat, Türkiye’den Japonya’ya 50 bin kadar turist geldiğini, bu ülkeden de turist sayısının 134 bine yükseldiğini ve bunun daha artacağını anlattı.
Dünya hava yolu nakliyeciliğinde İstanbul ve Türkiye’nin memleketler arası transit merkezi haline geldiğini belirten Bolat, eğitim, sıhhat turizmi, yazılım gelirleri, fuarcılık, bankacılık üzere birçok kesimde hizmet ihracatında da büyük muvaffakiyet sağlandığını, bunu geliştirmek istediklerini, dünya ticaretinde mal ve hizmetleri birlikte büyütme kararlılığında olduklarını söyledi.
“Ticaretin birlikte geliştirilmesi” vurgusu
Bolat, ABD’nin aldığı kararların akabinde belirsizlik ortamının dünya ticaretinde kalıcı hasar bırakacağı istikametindeki değerlendirmelerin hatırlatılması üzerine, dönemsel oynaklıklar yahut çalkantıların dünya ticaretinin daralması, dünya ulusal gelirinin daralması manasına geldiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Bunu fark edecek ülkelerin sağduyuyla tekrar çok taraflı dünya ticaret sisteminin gelişmesi ve kurallarının uygulanması noktasına da gelmelerini temenni ediyoruz. Zira herkes kendi içine kapandığı vakit ticaret azalınca, dünyada da yoksullaşma meydana gelecek, dünya ulusal geliri küçülecek. Bu da hiç kimsenin yararına olan durum değil. Bu türlü vakit zaman dalgalanmalar olsa da ben dünyada büyüme ve ticaretin birlikte gelişmesinin değerini fark edecek ülkelerin tekrar Dünya Ticaret Örgütü temelinde bu çok taraflı kuralları üstün kılacaklarına inanıyorum.”
2008’de yaşanan finans krizi ve yakın devirdeki Kovid-19 salgınını hatırlatan Bolat, “O devirde güya dünyada artık kıyamet kopmuş, dünya sona erecekmiş üzere algı yaşandı. Dünya iktisadı çift haneli küçülme kaydetti o periyotta bilhassa Batılı ülkeler lakin bir periyot sonra yeniden toparlanma sürecine girildi. Bunları aşacağımıza düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
“Japon iş dünyası Türk müteahhitlik firmalarıyla işbirliği yapmaya istekli”
Bolat, Japonya ile işbirliğine ait de bilgi vererek, Japon iş insanlarının bilhassa Ukrayna’nın tekrar imar süreci, Afrika’da ve Asya’daki kimi değerli altyapı ve güç projelerinde Türk müteahhitlik firmalarıyla işbirliği yapmaya istekli olduklarını bildirdi.
Japonya’nın mühendislik yeteneği ve finans gücüyle Türk müteahhitlik firmalarının üretim kabiliyeti ve kaliteli üretimi birleşince birçok kıymetli projeye imza atıldığını kaydeden Bolat, “Şu anda dünya müteahhitlik kesiminin beğenilen ülkeleri olan Suudi Arabistan, Irak, Ukrayna ve doğal Suriye’nin tekrar imarında bu türlü yeni başarılı işbirlikleri olabilecek. Daha bir hafta 10 gün evvel Türkmenistan’da iki büyük proje için Türk müteahhitlik firmaları ile Japon şirketleri ortasında konsorsiyum işbirliği mutabakatları imzalandı.” dedi.
Bolat, Japonya ile yapay zeka konusunda işbirliği yapılıp yapılamayacağına ait soruya, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır ve Bakanlığın bu hususlarda ağır çalışma içinde oldukları karşılığını verdi.
Dünya teknoloji yarışındaki trendleri hem takip etmenin hem de uygulamanın büyük ehemmiyet taşıdığını vurgulayan Bolat, “Japonya, teknolojide nitekim çok ileri bir ülke bu manada. İnşallah bunu birlikte başaracağız.” diye konuştu.
“Türkiye-Japonya Ekonomik İştirak Mutabakatı konusunda müzakereler devam ediyor”
Bolat, Japonya ile Türkiye ortasındaki Ekonomik Paydaşlık Muahedesi müzakerelerine ait de bilgi vererek, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye-Japonya Ekonomik İştirak Muahedesi yapma konusunda müzakereler devam ediyor. Bu teknik süreç. Heyetler vakit zaman bu müzakere tiplerinde bulunuyorlar. Çeşitli kesimler ve eserler prestijiyle taleplerini ve beklentilerini ortaya koyuyorlar fakat bu ortada alışılmış çok çalkantılı süreçler yaşandı. Türkiye’de darbe teşebbüsü süreci yaşandı. Akabinde ağır seçim maratonları yaşandı. Japonya’da da yaşandı. Ve Kovid-19, zelzele süreci yaşandı. Bu ortada müzakerelere orta verilmek durumunda kalındı. İki taraf karşılıklı olarak konumlarını değerlendirip, müzakere davetinde bulunuyorlar, bir ortaya geliyorlar. Bunlar olağan bakkalda ya da bir markette eser alıp verme üzere süreçler değil, değerli süreçler. Hizmetler bölümü, tarım, sanayi ve teknolojik eserler, bütün bunlar bedellendiriliyor. 12 bin 500 tane eser var bedellendirilen. O nedenle bizim bu husustaki istekliliğimiz devam etmekte. Teknik heyetler önümüzdeki süreçte tekrar bir ortaya geleceklerdir.”
Japonya ile Türkiye ortasında hizmet ihracatı konusunda yapılan temaslara ait sorular üzerine Bolat, Türkiye’nin geçen yıl 61 milyar dolar turizm, 40 milyar dolar lojistik gelirinin olduğunu, bunun içinde hava yolu nakliyatının tartı taşıdığını anlattı.
Eğitim, turizm, sıhhat, yazılım geliri dahil toplam 115 milyar dolar hizmet ihracatının yapıldığı bilgisini veren Bolat, “Bizim, Japonya ile hizmetler dalında artacak bağlarımız nakliyecilik, turizm, eğitim, sıhhat turizmi, yazılım, yapay zeka dalındaki gelişmelere bağlı teknolojik ihracat gelirinde olabilir. Müteahhitlik gelirlerinde olacak. Bu hususta Japon tarafının da Türk müteahhitlik firmalarıyla çalışma konusunda istekliliğini görüyoruz.” diye konuştu.
“Türkiye ile Suriye güçlü ekonomik entegrasyonu başarabilecek”
Bolat, “Türkiye’nin Suriye’de ticari olarak hangi adımları atacağı ve İsrail atakları devam ederken yatırımların nasıl gerçekleştirileceğine” ait soru üzerine, istikrarlı, birliğini sağlamış ve iktisadını düzlüğe çıkarmış Suriye’nin, hem ülke hem de Türkiye’nin menfaatine olduğunu bildirdi.
Türkiye’nin en uzun hududunun olduğu Suriye’nin, Orta Doğu ve Körfez’e karadan gidiş için en kıymetli geçiş noktası olduğunu lisana getiren Bolat, akrabalık, komşuluk bağlantılarının ağır olduğu Suriye’nin, dünyaya yayılmış 325 milyonluk Arap alemine ulaşma noktasında Türkçe öğrenmiş 4 milyon Suriyelinin varlığını dış ekonomik ilgiler açısından değerli gördüklerini anlattı.
Bolat, Suriye’de güçlü profilleri olan bakanlardan oluşan geçiş hükümetinin kurulduğunu anımsatarak, Türkiye ile Suriye’nin güçlü ekonomik entegrasyonu başarabileceğini lisana getirdi.
Suriye’nin kabiliyetli üretim yapısının olduğunu, yanlışsız siyasetler, dış yardımların artması, ambargonun kalkmasıyla ülkenin süratle toparlanma sürecine gireceğini vurgulayan Bolat, böylelikle Türkiye ile Suriye ortasında birçok dalda güçlü entegrasyon sağlanmasının hedeflendiğini, bu mevzuda da çalışma yapıldığını söz etti.
“ABD ile istikrarlı ticaret münasebeti bulunuyor”
Bolat, ABD’ye mayıs ayında yapılması planlanan ziyaretinde hangi taleplerde bulunulacağı ve beklentisinin ne olduğuna ait soruya, Türkiye-ABD münasebetlerinin güçlü olduğu karşılığını verdi.
AB’den sonra ABD’nin Türkiye’nin ikinci büyük ticaret ortağı olduğuna dikkati çeken Bolat, bu ülke ile istikrarlı ticaret münasebetinin bulunduğunu anlattı.
Bolat, güç ithalatından ötürü Türkiye’nin geçen yıl 2,5 milyar dolar dış ticaret açığının oluştuğunu anımsatarak, “ABD’nin aldığı önlemlerde, dış ticaret açığı verdiği ülkeleri öncelemesi natürel bir durum. Bizimle alakalı olarak ABD’nin fazlası var. O manada yüzde 10 gümrük vergisinin kaldırılmasını bekliyoruz. Somut talebimiz bu olacak. Yeni periyotta iki ülkenin 100 milyar dolarlık uzun vadede dış ticaret hacmi maksadına ulaşması noktasında Ticaret Bakanlığında, ABD ve Amerika kıtasına yönelik zati Uzak Ülkeler Stratejimiz ağır biçimde uygulanıyor. İhracatçı birlikleri, Türkiye İhracatçılar Meclisi, DEİK daima birlikte yeni aksiyonlarla bu dış ticaret amacına ulaşmaya uğraş edeceğiz.” diye konuştu.
Eyaletler, kesimler, eserler bazında çalışmalar olduğunu belirten Bolat, şunları kaydetti:
“Bu yıl ABD’ye yönelik çalışma planlarımızı en az iki katı artışla gerçekleştireceğiz. ABD ile olan ticaret münasebetlerimizde TİFA diye kurumsal resmi yapımız var. Ticaret ve Yatırım Çerçeve Mutabakatı. Bunun toplantısı, mayıs ayı ortalarında Washington’da yapılacak. DEİK, Türkiye-ABD İş Kurulu (TAİK) yatırım konferansları nizamlı yapılıyor. THY, ABD’de 15 destinasyona uçuş yapıyor. Turizmde epeyce yeterli bir seviyedeyiz. Geçen yıl 1,4 milyon Amerikalı turist Türkiye’ye geldi. Türkiye-ABD alakaları iktisat cephesinde güçlü performans gösteriyor. Bunun bozulmasını istemiyoruz. Daha da uyguna, yüksek sayılara çıkarma kararlılığındayız.”
